Ông Nguyễn Văn Cẩn – Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan (Bộ Tài chính):

Phân loại đối tượng để “đánh trúng, đánh đúng”

Trong số vụ việc do lực lượng hải quan bắt giữ nửa đầu năm 2022, cơ quan hải quan đã phân loại thành nhiều nhóm đối tượng vi phạm pháp luật “truyền thống” gian lận thương mại trước đây, như xuất khống, gian lận chủng loại, trị giá, xuất xứ, số lượng…

Trong đó, có nhóm đối tượng lợi dụng thương mại điện tử xuyên biên giới, các tổ chức kinh doanh cấu kết với các đối tượng làm thuê… để thực hiện hành vi phạm tội.

Đáng lưu ý, trong 6 tháng đầu năm, riêng trên tuyến hàng không, cơ quan hải quan đã phát hiện, xử lý hơn 100 vụ ma túy/140 đối tượng, thu giữ gần nửa tấn ma túy tổng hợp.

Thời gian qua, lực lượng hải quan đã phối hợp chặt chẽ với lực lượng công an, biên phòng để đấu tranh với các thủ đoạn tinh vi; tổ chức lực lượng phòng, chống từ xa, đánh đúng, đánh trúng đối tượng.

Một nhóm đối tượng gian lận thương mại tinh vi bị phát hiện, xử lý là lợi dụng loại hình sản xuất xuất khẩu, tạm nhập tái xuất. Ví dụ như mặt hàng hạt điều. Nhận thấy dấu hiệu bất thường trong hoạt động xuất nhập khẩu hạt điều, lực lượng hải quan đã phối hợp với lực lượng công an lật tẩy hành vi của các doanh nghiệp nhập khẩu hạt điều để phục vụ sản xuất xuất khẩu nhưng cố tình mang tiêu thụ trong nội địa hòng trốn thuế.

Nhóm đối tượng này lợi dụng chính sách để gian lận về xuất xứ “Made in Vietnam”, cấp Giấy chứng nhận xuất xứ (C/O) không đúng quy định, khiến lực lượng hải quan gặp không ít khó khăn trong công tác bắt giữ, xử lý. Do vậy, cần sửa đổi các cơ chế, chính sách không còn phù hợp để nâng cao công tác đấu tranh, ngăn chặn, phòng ngừa các hành vi vi phạm.

Cũng liên quan đến chính sách, hiện cơ quan hải quan gặp khó khăn trong việc xử lý khi phân biệt các lô hàng dược liệu hay thực phẩm.

Thêm một thủ đoạn mới về gian lận thương mại mà cơ quan hải quan đang tiến hành xác minh, điều tra. Cụ thể, các đối tượng lợi dụng việc tăng giá của cước vận chuyển, vỏ container. Một số hãng tàu mua vỏ container mới nhưng lại khai báo vỏ container của hãng tàu.

Liên quan đến các vướng mắc của các địa phương liên quan đến số lượng hàng giả lớn, chi phí giám định cao, cơ quan thường trực tiếp tục kiến nghị Bộ Tài chính để sửa đối cho phù hợp với tình hình thực tế.

Ông Trần Hữu Linh – Tổng cục trưởng Tổng cục Quản lý thị trường (Bộ Công thương):

Tiếp tục giám sát mặt hàng xăng dầu, trang thiết bị y tế, dược phẩm

Trong giai đoạn giá xăng dầu điều chỉnh tăng cao 2 lần liên tiếp dẫn đến giá cả các hàng hóa khác biến động mạnh, các đơn vị quản lý thị trường đã huy động lực lượng tối đa nhằm kiểm soát các đại lý xăng dầu trên thị trường, từ đó kiểm soát chất lượng mặt hàng và đảm bảo nguồn cung cho người dân.

Sau khi mở cửa, tình hình gian lận thương mại tăng trở lại với những hành vi tẩy xóa mác đưa vào lưu thông hàng cận hạn sử dụng, hết hạn sử dụng. Một hành vi khác có chiều hướng gia tăng đó là việc thành lập doanh nghiệp nhằm trốn thuế, buôn bán hàng giả, hàng kém chất lượng…

Thương mại điện tử trong thời gian đại dịch Covid-19 cũng rất phát triển. Các tổ chức, cá nhân lợi dụng giao diện điện tử sử dụng nhiều phương thức thủ đoạn từ rao bán quảng cáo, đăng tải mặt hàng trên Facebook, Tik Tok, Instagram… Hầu hết các mặt hàng này đều xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, là hàng giả, kém chất lượng.

Trong 6 tháng đầu năm 2022, lực lượng quản lý thị trường phát hiện, xử lý hơn 17,3 nghìn vụ vi phạm, xử phạt vi phạm hành chính, nộp ngân sách nhà nước trên 137 tỷ đồng.

6 tháng cuối năm 2022, lực lượng quản lý thị trường tiếp tục giám sát mặt hàng xăng dầu, một số mặt hàng nổi cộm như: trang thiết bị y tế, dược phẩm, mỹ phẩm, đường cát, vật liệu nổ, ma túy…

Đại tá Vũ Như Hà – Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu (Bộ Công an):

Khó khăn trong xử lý tang vật là vấn đề cực kỳ nhức nhối

Hoạt động của thương mại điện tử phát triển cùng với kinh tế số nên việc người dân lợi dụng để gian lận thương mại sẽ còn gia tăng với các hành vi trốn thuế, lừa đảo…

Nửa cuối năm, các hoạt động gian lận thương mại sẽ gia tăng theo hướng phức tạp do nhu cầu về hàng tăng mạnh vào thời điểm cuối năm. Bên cạnh đó, sau khi mở cửa trở lại, hoạt động vận chuyển hàng hóa trên tuyến hàng không tăng vọt, do đó, tuyến vận chuyển này ngày càng tiềm ẩn phức tạp.

Một điểm rất đáng lo ngại nữa là việc gia tăng hành vi gian lận xuất xứ nguồn gốc… Do đó, chúng tôi đề xuất tăng cường phối hợp các lực lượng chức năng trong công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả; Ban Chỉ đạo 389 quốc gia duy trì việc tập hợp khó khăn, vướng mắc của lực lượng chức năng theo hướng phân loại nhóm để kịp thời tháo gỡ.

Các cơ quan sớm kết nối cơ sở dữ liệu dân cư nhằm có phương án đối chiếu, từ đó phát hiện được những vụ việc lợi dụng thành lập doanh nghiệp để hoạt động buôn lậu, trốn thuế.

Về khó khăn trong xử lý tang vật các vụ việc, đây là vấn đề cực kỳ nhức nhối. Chi phí cho bảo quản, lưu giữ, chưa nói đến định giá, giám định rất lớn, gây lãng phí, kiến nghị trung ương sớm rà soát để có phương án tháo gỡ.